ارزیابی تاثیر پایـه هـای گـونه Pteropyrum aucheri بر مواد آلی ذره ای و پراکنش خاکدانه ها در مراتع خانقاه سرخ ارومیه

به منظور ارزیابی تاثیر گونه Pteropyrum aucheri   بر اجزاء ماده آلی خاک و پراکنش خاکدانه­ها، به عنوان شاخص حساس نسبت به تغییرات مدیریتی مرتع، نمونه­های خاک از دو مکان معرف تیپ­ گیاهی Pteropyrum aucheri - Astragalus microcephalus با خصوصیات فیزیکی تقریبا مشابه(شیب، جهت، ارتفاع) و غالبیت گونه Pteropyrum aucheri  ، اما متفاوت از نظر گونه­های همراه در ترکیب گیاهی، در مراتع خانقاه سرخ ارومیه مطالعه شد. برای این منظور در هر مکان، با توجه به پراکنش پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی مراتع مورد بررسی، 6 عدد ترانسکت 100 متری که 4 عدد از آنها موازی با جهت شیب و 2 عدد از آنها عمود بر جهت شیب بودند،‌ بطور سیستماتیک در تیپ­های گیاهی مستقر و نمونه­های خاک با سه تکرار از لایه سطحی (عمق 15-0 سانتیمتر) و پائینی (30- 15 سانتیمتر) پروفیل­های حفر شده در ابتدا، وسط و انتهای ترانسکت­ها برداشت شد. سپس مقادیر شاخص­های خاک شامل؛‌ کربن، مواد آلی ذره­ای کربن (POM-C)،‌ ازت، مواد آلی ذره­ای نیتروژن (POM-N)، خاکدانه­های درشت و خاکدانه­های ریز و کربن موجود در خاکدانه­ها اندازه­گیری گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی مکان­های انتخابی نیز در داخل پلات­های یک متر مربعی (60 عدد پلات) که با فواصل 10 متر از همدیگر در امتداد ترانسکت­ها مستقر شده بودند، ثبت و بر مبنای آنها، شاخص­های عددی تنوع و یکنواختی در مکان­های مذکور محاسبه شد. نتایج آنالیز واریانس نمونه­های خاک، نشان داد که بین مقادیر شاخص­ها در عمق­های مختلف خاک مکان­های مورد بررسی، اختلاف معنی­دار وجود دارد و در تمامی موارد بجز مقدار خاک دانه­های ریز، مقادیر شاخص­ها (شامل؛ مقدار کربن، نیتروژن، کربن آلی ذره­ای، نیتروژن آلی ذره­ای، درصد خاکدانه­های درشت، درصد کربن موجود در خاکدانه­های درشت و ریز)، در افق سطحی خاک بیشتر از افق پائینی می­باشد. ضمن اینکه مقادیر هر یک از شاخص­ها در مکان مرتعی شماره 1 به لحاظ تنوع گونه­ای بهتر، بیشتر از مکان مرتعی شماره 2 است. این امر بیانگر این است که اجزاء فیزیکی ماده آلی خاک، تغییرات بوجود آمده حاصل از تاثیر گونه Pteropyrum aucheri  را بر کمیت و کیفیت ماده آلی خاک می‌توانند توجیه کنند. ضمن اینکه نتایج مذکور، ظاهر شدن سریع تاثیر تغییرات مدیریتی در اجزاء نیتروژن و کربن ناپایدار را تایید و همچنین حساسیت پذیری مواد آلی ذره­ای خاک را در واکنش به تغییرات مدیریتی مرتع، اثبات کرد. بنابراین می­توان چنین نتیجه گیری کرد که داشتن اطلاعات پیرامون تغییرات مواد آلی ذره­ای و پراکنش خاکدانه­ها، به منظور مدیریت اکوسیستم­های مرتعی سودمند خواهد بود.